Cando un é alumno, non é quen de comprender que sempre hai alguén oculto detrás da cortina. Todo era maxia: maxia escura e arbitraria, nalgúns casos. Maxia terrible, ou maxia ridícula. Moitas veces, maxia aborrecida. Só cando un se pon do outro lado comprende que case todo funciona detrás dos veos que cegan a ollada infantil: dende as leis e as programacións ata as emocións que arrebatan o corazón de quen ten que falar en público. As palabras e os xestos dun profesor están movidos por forzas que van moito máis aló da vontade libre que os alumnos lles atribuímos.
É curioso pensar que, a pesar da pompa e circunstancia, a meirande parte dos que se poñen sobre as táboas fronte a un público prisioneiro nunca deixaron de ser, eles mesmos, adolescentes. Nunca deixaron de ter hormonas, nin de sentir frustracións, nin desexos. Semella algo trivial, e é algo que podería ter afirmado, tamén, con dezaseis anos, pero por moito que o razoase, non o cría. Non o vivía. Só vivín esa fermosísima pero tremenda verdade cando foi a miña quenda de subir ó escenario.
Si, razoábao, pero non o comprendía. “O Regueiro saíu hoxe suando da vosa clase, supoño que ti te estarás portando ben, non?”, dicía miña nai.
“Suando?” -pensaba eu- “Por que? Se non paramos de rir en toda a clase! Foi divertidísima. Nun momento, estábanos explicando o positivismo e, ó seguinte, estabámolo comparando a el con Haile Selassie, emperador de Etiopía, e logo estivemos uns rapaces falando do guapas que eran as rapazas, e despois, falounos das súas aventuras en Alemaña, e de Estados Unidos… Por que ía suar? Se foi divertidísimo!”.
Pero cando ocupei o outro lado, e cando vin os sinistros manexos que teñen lugar detrás dos panos, comprendín a súa suor. Era moito máis sinxelo facer maxia negra, ou repetir os mesmos trucos aborrecidos, que exporse ó risco ó que se expuña o Regueiro por nós, e por el mesmo. O risco de que marchásemos, de que o positivismo que estabamos a explicar desaparecese da nosa vista, de que fixésemos da clase só unha festa, de que nos perdésemos nas nubes labirínticas da especulación, nas que sempre é máis difícil atopar o camiño que nas páxinas ferozmente estruturadas dun libro de texto. Era normal que suase.
Pero penso que, ó ver como nos entusiasmábamos cando nos contaba aqueles relatos que facían que a súa vida parecese un cómic de Tintín, as suores lle pagaban a pena. Penso que cando algúns de nós lle preguntabamos isto ou aquilo de Marx ou de Platón, e podía pasar un cuarto de hora longo discutindo, as sinistras sombras que se ocultaban detrás do pano desaparecían para el por un momento. E que cando se achegaba a nós pola rúa, e, coma se fósemos persoas e non adolescentes, nos daba a man, o noso sorriso de agradecemento facía que as engurras da súa fronte se relaxasen. Penso que todo iso formaba parte da súa felicidade: ese dominio filosófico do que sempre foi mestre. Porque as letras máis importantes nunca entraron con sangue, e el sabíao perfectamente. E foron, se cadra, esas verdades silenciosas, as que me foron ensinando algúns segredos da maxia, antes incluso de que coñecese o interior das chisteras e o máis aló do escuro pano.
E as outras, as que se pronunciaban en voz alta, as que nos permitían razoar sobre as cancións que nos gustaban e volvelas dignas no mundo dos exames e as memorizacións, ou contribuían a facer que nos internásemos na nosa propia mente... esas foron as que me abriron o camiño á filosofía, que logo outros magos contribuirían a iluminar.
Porque máis aló de calquera idea política, o Regueiro sempre será para min unha forza revolucionaria. Abaixo os corsés do pensamento e as categorías: como moito, que nos sirvan de xoguete. Abaixo as divisións, e a seriedade mortal: que entre unha anécdota, un chiste, unha raiola de boa vida. Estou seguro de que, polo seu temperamento, as mesmas suores que lle causamos nós llas tería causado a vida política, chea como está de equilibrios difíciles e frustracións. Pero, a pesar de todo, foi un home que riu ata o final, con sorrisos de cuxo amor e franqueza non se podía dubidar. Penso que iso o di todo: ó mellor, deberiamos rir e tentar facer rir tanto coma el. Non creo que se poidan facer monumentos moito mellores.
A derradeira vez que nos vimos, o profesor estaba coma sempre: bromas, anécdotas e sorriso calmante. Unha forza morna nun mundo que, ás veces, pode ser ben frío. Só mudara algo aló, no fondo dos seus ollos. Había unha chispa diferente. Penso que, se cadra, deixara de preguntarse por aquelas súas clases, e de se tería ou non ensinado tanto como debía. Penso que agora xa o sabía, que xa se convencera do que sabiamos ben todos os seus alumnos e alumnas: sabía que ensinara filosofía e, ademais, felicidade. E alguén que sabe iso tense que sentir ben ledo.
Eu, pola miña parte, agardo que, agora que son o home que hai detrás do pano, as miñas ilusións entreteñan e ensinen como as del, mentres aprendo a enfrontarme as miñas propias suores e ansias.
Desfruto de ter sido aprendiz dun mago cuxa presencia humana detrás da cortina non o volve máis pequeno, senón que o magnifica.
