Lembro un home deslizándose vagaroso por corredores xeométricos. Viste traxado, naturalmente elegante, sen excesos. Acena coas mans trazando círculos expresivos que sinalan aquí e acolá. Todo cede ao paso do seu sorriso expansivo, contaxioso, e un ollar no que se abisma o fondo das idades ergue nel unha luz que non remata: a da serena intelixencia.
Velaí como abrolla do nadir da memoria a miña primeira acordanza de Manuel Regueiro Tenreiro. Corría o outono de 1994. Tiña el daquela cincuenta e un anos. Eu, apenas vinte e tres.
El xa era entón un prestixioso ensaísta e doutor en Filosofía, que desempeñara con brillantez a Subdirección Xeral de Inspección e Reforma Educativa e que naquela altura levaba un lustro á fronte da Dirección Xeral de Política Lingüística, motivo polo que visitaba as instalacións do Centro Ramón Piñeiro, que había pouco abrira as súas portas no lugar da Barcia, na saída de Compostela cara a Noia. Un equipo de atoutiñantes investigadores incorporarámonos ao Centro e Regueiro, sempre impecablemente protocolario, fora saudarnos e desexarnos a benvida como primeiros bolseiros.
O remate do meu período de formación no Centro privoume de seguir coincidindo con Regueiro, quen con certa frecuencia visitaba o lugar para pulsar, de primeira man, os avances investigadores que nel se producían, pois a súa atenta profesionalidade cominábao a facelo así. Mais acontece que, no tempo no que fun bolseiro do Centro, estreitara o trato cun sabio profesor e mestre de investigadores que había de se converter nun dos meus mellores amigos de por vida: Luís Alonso Girgado.
Dáse a circunstancia de que o admirable crítico literario ferrolán era, dende os seus tempos de docente en Lugo, cordialísimo amigo de Regueiro, o que, por remate, acabou por facernos a todos tres amigos comúns.
En efecto, pouco antes de que eu marchase do Centro, Alonso Girgado propuxérame escribir a medias unha monografía sobre “Á lús do candil”, de Ánxel Fole, autor verbo do que el escribira xa valiosos ensaios e sobre o que eu defendería a miña tese de licenciatura en setembro de 1996. Aquel proxecto foi adiante e acabou sendo publicado pola Editorial Nigra de Vigo nos primeiros de 1997 baixo o título “Ánxel Fole e Á lús do candil”. O volume, que ía dedicado á memoria do autor lugués e ao profesor Claudio Rodríguez Fer, grande amigo tanto de Alonso Girgado coma meu e que moito nos axudara, editouse mercé a unha axuda recibida da Dirección Xeral de Política Lingüística que capitaneaba Regueiro, quen entendeu que, naquel ano no que se lle dedicaba o Día das Letras Galegas a Fole, un estudo das súas características tiña sentido que vise a luz.
Aquel libro deume a oportunidade de medrar no trato, sempre afable e xeneroso, do que ben pronto se converteu no amigo Manolo Regueiro. E con el e con Luís Alonso Girgado fomos presentar a obra a Lugo, concretamente ao Instituto Ánxel Fole, onde Regueiro impartira clases unha década antes. Foi o 21 de marzo de 1997 e quedou daquela grata xornada memoria gráfica nas crónicas aparecidas en El Progreso e La Voz de Galicia, onde figuramos os tres xunto ao director do instituto, o seu profesor de Lingua Galega e Literatura, Xosé Graña, e o delegado provincial de Educación, Ánxel Fernández.
Ao remate dese ano unha nova publicación habería de xuntarnos novamente a Alonso Girgado, a Regueiro e mais a min. Foi a aparición do facsímile da revista “Resol”, que preparara o primeiro para o Centro Ramón Piñeiro, unha cabeceira na que participara moi activamente o propio Ánxel Fole. A presentación desta edición facsimilar tivo lugar no Club Internacional de Prensa en Compostela, entón localizado nun baixo da Avenida da Coruña, case á altura da súa tanxente coa Rúa dos Feáns. Tamén daquela reunión se conserva crónica, neste caso publicada por El Correo Gallego cunha foto como ilustración onde estamos os tres con Manolo Regueiro presidíndonos e no uso da palabra.
La Voz de Galicia, 22 de marzo de 1997
Xusto nese outono principiei o meu desempeño como profesor de Ensino Medio e as angueiras docentes e os destinos lonxincuos dificultaron abondo o meu trato con Regueiro, do que seguín sabendo puntualmente grazas ao noso común amigo Alonso Girgado.
Así pasaron os anos, véndonos ocasionalmente nalgún evento ou actividade, colaborando conxuntamente nalgunha publicación e saudándonos sempre co agarimo reservado aos máis fieis amigos. Ata que, a finais do 2014, regresei á miña casa no Centro Ramón Piñeiro, desta volta coa responsabilidade de axudar nos labores de secretario do mesmo e incorporarme ás investigacións en curso da súa Área de Literatura.
Esta volta deume de novo a oportunidade de me reencontrar con Manolo Regueiro e de saber, ben de preto, dos traballos e da escrita que estaba a preparar. É o caso da edición que dispuxo, xunto con Fernando Regueiro Pérez, dunha conferencia-mitin pronunciada por Xosé Filgueira Valverde o 18 de xuño de 1936 baixo o título de “As razós do galeguismo autonomista”, obra que publicamos no Centro Ramón Piñeiro.
Do mesmo xeito, cando no 2018 o noso Centro alcanzou o primeiro cuarto de século de vida, no programa de conmemoracións ideouse unha mesa redonda na que habían de participar todos os que foran directores/secretarios xerais de Política Lingüística. A intervención desenvolveuse o 12 de xullo daquel ano, mais a fraca saúde do amigo impediu entón que volvésemos vernos.
O destino aínda nos negou unha alegría que queriamos ter vivido xuntos: baixo a coordinación do profesor Ramón López Vázquez e coa axuda de varios colegas, o noso Centro estaba a preparar a publicación dun “Dicionario de Filosofía” no que Manuel Regueiro Tenreiro participaba e no que tiña postas moitas ilusións, mais que non chegou a ver por pouco. Esa obra, que resultou tristemente póstuma para el, está hoxe editada e representa para todos os que no noso Centro o apreciábamos o noso xeito de lle dicir que sempre foi un mestre para nós, que o seu maxisterio se estendeu ata a derradeira hora e que as súas ensinanzas e o seu exemplo irán decote connosco.
Redacto estas liñas moi agradecido polo convite que me cursaron os amigos Xulio e Antonio Xiz, que demostraron unha adhesión inquebrantable a Regueiro estando ao seu carón en todo momento, animándoo e acompañándoo en proxectos e pasares. Beizón a ambos pola iniciativa desta publicación e por me deixar formar parte dela.
Namentres escribo estou rodeado dos recortes de prensa con fotografías nas que Luís Alonso Girgado e mais eu estamos xunto ao chorado Manolo Regueiro. Ollo para a súa imaxe e parece que me acena e volve dicirme, como naquela primeira vez que nos vimos nun chuviñento outono compostelán de hai ben anos: “Ánimo rapaz, hai moito por facer e tendes todo o tempo do mundo”. Saúde aló no Ceo, benquerido amigo.
